مبانی نظری و پیشینه تحقیق شبکه های اجتماعی (docx) 47 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 47 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
عنوان: بررسی وضعیت پایبندی به هویت فرهنگی اعضای شبکه اجتماعی فیس بوک با مطالعه موردی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های علوم انسانی دانشگاه تهران
Contents TOC \o "1-3" \h \z \u پیشگفتار: PAGEREF _Toc16756128 \h 26-1- تعریف نظری برخي مفاهیم PAGEREF _Toc16756129 \h 3هویت فرهنگی: PAGEREF _Toc16756130 \h 4فصل دوم بررسی ادبیات نظری پژوهش PAGEREF _Toc16756131 \h 5مقدمه PAGEREF _Toc16756132 \h 5گفتار اول: مبانی نظری پژوهش PAGEREF _Toc16756133 \h 6مفهوم شبکه های اجتماعی PAGEREF _Toc16756134 \h 61-2-2- شکلگیری و تحول شبكههاي اجتماعي در جهان PAGEREF _Toc16756135 \h 62-2-2- ایران و شبكههاي اجتماعي مجازی PAGEREF _Toc16756136 \h 73-2-2- آشنایی با رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی PAGEREF _Toc16756137 \h 94-2-2- ویژگی های رسانه های اجتماعی PAGEREF _Toc16756138 \h 135-5-2-ویژگی های انحصاری شبکه های اجتماعی PAGEREF _Toc16756139 \h 146-2-2- ویژگی های شبکه اجتماعی فیس بوک(facebook) PAGEREF _Toc16756140 \h 167-2-2- کارکردهای منفی شبكههاي اجتماعي PAGEREF _Toc16756141 \h 198-2-2- کارکردهای مثبت شبكههاي اجتماعي PAGEREF _Toc16756142 \h 2110-2-2- انواع شبکه های اجتماعی PAGEREF _Toc16756143 \h 24گفتار سوم: بررسی پژوهش های پیشین PAGEREF _Toc16756144 \h 281-3-2- پژوهشهاي پيشين خارجي PAGEREF _Toc16756145 \h 282-3-2- پژوهشهای پیشین داخلی PAGEREF _Toc16756146 \h 313-3-2- نقد محقق به پژوهشهاي پيشين داخلي و خارجي PAGEREF _Toc16756147 \h 3810-4-2- چارچوب نظری PAGEREF _Toc16756148 \h 39فهرست منابع PAGEREF _Toc16756149 \h 44
پیشگفتار:
انقلاب اجتماعی ارتباطات علاوه بر افزایش رسانه هاي ارتباط جمعی و فناوری های نوین ارتباطی، دگرگونی فرهنگ، اعتقادات و رفتارهای اجتماعی را نیز به ارمغان داشته است و بیش از پیش ارتباطاتِ انسانی و اجتماعی را متکی به فضای مجازی کرده است. رسانه های ارتباط جمعی نقش بسیار موثری در شکل گیری هویت افراد جامعه ایفا می کنند. یکی از مهمترین این فناوری های نوین ارتباطی شبکه های اجتماعی مجازی است. شبکه های اجتماعی، امروزه به یکی از ارکان جدایی ناپذیر زندگی ما، حداقل در بعد مجازی آن تبدیل شده است و تصور دنیای وب بدون حضور پررنگ این پدیده همه گیر، تقریبا غیر ممکن است. بسیاری از کاربران اینترنت، بیشتر فعالیت های خود از جمله مرور اخبار، دریافت اطلاعات و پرداختن به سرگرمی ها را از طریق شبکه های اجتماعی انجام می دهند و اینترنت برای آنها، معادلی بجز شبکه های اجتماعی ندارد.
با رشد استفاده از ابزارهای ارتباط جمعی در ایران، نگرانی هایی در مورد فضای نسبتا باز حاکم بر آنها و تقابل احتمالی این فضا با بنیانهای و مولفه های سازنده هویت فرهنگی مطرح می شود. شبکه های اجتماعی هم مثل سایر فناوری های وارداتی دیگر هنجارها و ناهنجاری های خاص خود را دارند شبکه های اجتماعی مجازی و شکل گیری روابط فرهنگی و اجتماعی در قالب آن ، در عین حال که ابزار مفیدی برای كسب و تبادل اطلاعات و نیز فضای برای بروز و نشان دادن هویت فرهنگی اعضای آن است میتوانند مخرب نیز باشند؛ به بيان ديگر، شبکه های اجتماعی ابزار قدرتمندی است که هم میتواند باعث فساد و عدم پایبندی به ارزشها و هنجارهای جامعه گردد و هم ابزار آموزش، تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعیِ دانشجویان را فراهم آورد. با توجه به استقبال گسترده کاربران اینترنتی به ویژه دانشجویان از شبکه های اجتماعی، بررسی مسائل پیرامون این شبکه ها و نیز برنامه ریزی برای بهره برداری از امکانات شبکه های اجتماعی ضروری می باشد. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است به بررسی وضعیت پایبندی به هویت فرهنگی اعضای شبکه اجتماعی فیس بوک با مطالعه موردی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های علوم انسانی دانشگاه تهران در قالب پنج بخش پرداخته شود.
6-1- تعریف نظری برخي مفاهیم
فرهنگ: فرهنگ عبارت است از مجموعه پیچیده ای از علوم، دانش، هنر، افکار و اعتقادات، قوانین و مقررات، آداب و رسوم و سنت ها و به طور خلاصه، کلیه آموخته ها و عادت هایی که انسان در حکم مهمترین عناصر جامعه اخذ می کند.
هویت: اسم عربي و به معناي تشخص است. همين معنا بين متكلمين مشهور است( لغتنامه دهخد ا(. هویت فرایند پاسخگویی آگاهانه هرفرد به یک دسته سوالات در مورد خودش است؛ از گذشته اش که او چه کسی است، کجا بود، چه بود، چه هست و به چه قبیله، نژاد یا ملت تعلق دارد، منشا ابتدایی و اصلی اش کجاست و در تمدن جهان چه نقشی داشته است(باوند،1377).
هویت فرهنگی:
هویت فرهنگی احساس تعلق و همبستگی به جامعه وفرهنگ آن است. به گونه اي که در رفتار اعضاء تأثیر گذارد و این رفتار درمقابل هنجارها و ارزشهاي جامعه، احساس تعهد وتکلیف کند و در امور مختلف آن مشارکت جوید. انتظارات جامعه را از خود پاسخ دهد و در مواقع بحرانی سرنوشت جامعه و غلبه بر بحران براي اومهم باشد(علیخانی،201:1383).
شبکه اجتماعی: شبکههای اجتماعی از گروههایی عموماً فردی یا سازمانی تشکیل شده که از طریق یک یا چند نوع از وابستگیها به هم متصلاند و در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد مؤثر شبکه همگرا را تصویر میکنند و موفقیت و محبوبیت روزافزون آنها به دلیل داشتن رنگ و بوی اجتماعی است.
فيسبوك: يك سايت اجتماعي است كه توسط سازنده جوان خود مارك زاكربرگ در چهارم فوريه سال 2004 راهاندازي شد. اين سايت هماكنون از نظر تعداد كاربران عضو و نيز از نظر كارشناسان در زمينه سايتهاي اجتماعي، برتر از ماي اسپيس و امثال آن و در حقيقت در زمينه كاري خود، سايت شماره 1 جهان محسوب ميشود.
فصل دوم بررسی ادبیات نظری پژوهش
مقدمه
فصل دوم پژوهش حاضر، به بررسی ادبیات نظری پژوهش میپردازد. این فصل خود به چهارگفتار تفکیک شده است. ابتدا درگفتار اول ، مبانی نظری پژوهش مورد بحث قرار گرفته است که مبحث شبكههاي اجتماعي را از زوایای مختلف و با عناوینی همچون: تاریخچه شکلگیری و تحول شبكههاي اجتماعي در جهان، ایران و شبكههاي اجتماعي مجازی، آشنایی با رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی، ویژگی ها، کارکرد و انواع رسانه های اجتماعی و در نهایت به معرفی فیس بوک پرداخته شده است تا خواننده به ذهنیتی از شبکه های اجتماعی و به ویژه فیس بوک دست پیدا کند.
در گفتارسوم ، به بررسی پژوهشهای پیشین پیرامون موضوع درخارج از کشور و ایران پرداخته میشود. در نهایت، در گفتار چهارم، مبانی و چارچوب نظری پژوهش آورده میشود.
گفتار اول: مبانی نظری پژوهش
مفهوم شبکه های اجتماعی
1-2-2- شکلگیری و تحول شبكههاي اجتماعي در جهان
نخستین بار مفهومی با عنوان شبکههای اجتماعی اینترنتی با قالب امروزی در سال 1960 اولین بار در دانشگاه ایلی نویز در ایالت متحده امریکا مطرح شد. پس از آن در 1997 نخستین سایت شبکه اجتماعی اینترنتی به آدرس SixDegrees.com راهاندازی شد. این سایت به کاربرانش اجازه ایجاد پروفایل داد تا آنها بتوانند لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. البته این سایت در آن موفق نشد و بعد از سه سال متوقف شد.
بعد از آن، انفجار تجارت در وب سایتهای اجتماعی در سال 2002 باعث به وجود آمدن شبکههای اجتماعی فرنداستر، اورکات و لینکداین شد و باعث شکوفایی قارچ گونه وب سایتهای شبکههای اجتماعی در اینترنت شد.
در سال 2004، سایت های شبکه اجتماعی فرنداستر با 7 میلیون کاربر و مای اسپیس با 2 میلیون کاربر صاحب بیشترین کاربران در این حوزه بودند. در همین سال سایت شبکه اجتماعی فیس بوک توسط مارک زوکربرگ در خوابگاه دانشگاه هارواد راه اندازی شد(منفرد،53:1391).
سال 2006، سال گسترش روز افزون کاربران و بازدیدکنندگان وب سایتهای شبکههای اجتماعی بود. در این سال دسترسی عمومی مردم به فیس بوک آزاد شد. زیرا در دو سال قبل، این سایت تنها به صورت پایلوت در دانشگاه هارواد استفاده میشد، همچنین توییتر نیز در این سال پا به عرصه وب سایت های اجتماعی گذاشت. در ماه آوريل سال 2008، فيس بوك با ايجاد صفحههاي اصلي وب سايت خود به زبانهاي مختلف باعث شد كه اين وب سايت 153 درصد رشد داشته باشد.
2-2-2- ایران و شبكههاي اجتماعي مجازی
برای اولین بار نام ایرانی ها در رتبه بندی فناوری های اینترنتی با نام وبلاگ عجین شد. ایرانی توانستند در سالهای 1383و 1384 رتبه چهارم وبلاگ های جهان را بدست آورند. البته به دلایل متعدد این رتبه در سال2009 به جایگاه دهم تنزل پیدا کرد. اگرچه هیچ یک از مراجع رسمی، گزارشی درباره آمار وبلاگ های فارسی منتشر نکرده است، اما با جمع بندی آمار وبلاگ های ثبت شده و وبلاگ های فعال بلاگ سرویس های ایرانی می توان تخمین زد که در سال 1388جمعا حدود 6 میلیون وبلاگ ثبت شده فارسی در فضای اینترنت وجود داشت که از این رقم، 10درصد، یعنی 600 هزار وبلاگ فعال محسوب می شوند. بر این اساس می توان گفت:(( وبلاگستان فارسی یکی از بزرگترین اجتماعات مجازی و شبکه های اجتماعی ایرانیان محسوب می شود)) ( معاونت پژوهش های فرهنگی و اجتماعی، 30:1389).
یکی از شبکه های قدرتمند، سایت اورکات است. مفهوم شبکه های اجتماعی به طور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آن قدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد؛ اما در همان زمان شایعه هایی هم رواج پیدا کرد که درباره عضویت در این انجمن هشدار دادند. می گفتند که گوگل(گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علائق، دیدگاه ها و ارتباطات خصوصی افراد دست پیدا می کند و ممکن است این کار باعث از بین رفتن امنیت شخصی افراد شود(یزدان پناه،-7:1389 -6 ).
با فیلتر شدن اورکات، گرایش ایرانی ها به شبکه داخلی کلوب دات کام سوق پیدا کرد. این سایت امکاناتی شبیه سایر شبکه های اجتماعی مجازی در اختیار کاربران قرار می دهد(معاونت پژوهش های فرهنگی و اجتماعی،31:1389).
شبکهی اجتماعی فیسبوک نیز که سالها در ایران فیلتر بود در اواسط سال ۱۳۸۷ از فیلتر خارج شد و با استفبال گسترده کاربران در مدت کوتاهی به یکی از پربینندهترین وبسایتها در ایران تبدیل شد. رویدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 و طرح نام فیسبوک و چند شبکهی اجتماعی دیگر بهعنوان متهمان و تاثیرگذاران اتفاقات سیاسی، فیلتر شدن دوبارهی این وبسایت را بهدنبال داشت.
3-2-2- آشنایی با رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی
رسانه های اجتماعی، ابزارهای مبتنی بر پیشرفت های فناوری هستند که هدف آن افزایش ارتباطات افراد و ایجاد فضایی برای تبادل اطلاعات و داده هاست(45: 2009، Altes).
رسانه های اجتماعی، ابزارهای هستند که بر مبنای ایده وب 2 تشکیل شده و قابلیت های را در اختیار کاربران قرار می دهد تا به یکدیگر مرتبط شده و اطلاعاتی را میان خود به اشتراک بگذارند(2010:60 Haenlein&Kaplan). ابزارهای مرتبط با رسانه های اجتماعی، روابط اجتمای را حول ابزارهای چندرسانه ای از طریق فناوری و اینترنت متمرکز می سازد(2008:20،Hart).
رسانه های اجتماعی ابزارهای شبکه- محور هستند که باعث ایجاد انقلاب ارتباطاتی شده اند؛ به عبارت بهتر، رسانه های اجتماعی، به فعالیتها، اقدامات و رفتارهایی میان جوامعی از مردم اطلاق می شود که در فضای مجازی گرد هم آمده و اطلاعات، دانش و نظرهای خود را به اشتراک می گذارند و عمدتا از رسانه های متعارف دوری می گزینند.
رسانه های مکالمه ای ابزارهایی مبتنی بر وب هستندکه محتوای تولید شده در قالب کلمات، تصاویر و ویدئوها و صدا را به سادگی منتقل می سازد. بیشتر افراد از رسانه های اجتماعی برای انتقال و اشتراک اطلاعات مربوط به خود استفاده می کنند و می خواهند از تجارب و اقدامات دیگران مطلع شوند. بر اساس یک نظرسنجی اغلب کاربران اینترنت بیش از پنج ساعت را روزانه در رسانه های اجتماعی می گذرانند و 51 درصد آن ها روزانه یک بار به این رسانه ها مراجعه می کنند(976: 2009،wang&kobsa).
استفاده از رسانه های اجتماعی مانند شبکه های اجتماعی، سایت های اشتراک تصاویر ویدئویی، عرصه جهان های مجازی و انجمن های آنلاین قرار ملاقات، نمایش دهنده صنعتی متنوع و با رشد بسیار سریع است. در این صنعت، به طور نوعی، سایت های مختلف در یک زمینه نسبتا خوب تعریف شده با هم رقابت می کنند.
در حالی که این طبقه بندی ها، کاملا از هم متمایزند، اما استفاده از رسانه های اجتماعی در چند ویژگی با هم مشترکند. یکی از مهمترین ویژگی ها این است که بیشتر این سایت ها به طرز گسترده ای بر محتوای تولید شده توسط کاربر تکیه دارند(2011:2،zhang&sarvary).
رسانه های اجتماعی را می توان در هفت گروه دسته بندی کرد. وبلاگ ها، ویکی ها، پادکست ها، فروم ها، کامیونیتی های محتوایی، میکروبلاگ ها و شبکه های اجتماعی هفت نوع رسانه های اجتماعی محسوب می شوند.
وبلاگ ها: که شناخته شده ترین نوع رسانه های اجتماعی محسوب می شوند، ژورنال های آنلاینی هستند که با محتواهای جدید کاربران به روز می شوند.
ویکی ها: سایت هایی هستند که به کاربران اجازه اضافه کردن و ویرایش محتوا را می دهند که محتوای تولید شده حاصل مشارکت اعضاست.
پادکست ها: فایل های صوتی و تصویری هستند که با قابلیت مشترک شدن در اینترنت قرار داده شده اند.
کامیونیتی های محتوایی: امکان مدیریت و به اشتراک گذاری نوع خاصی از محتوا از قبیل: عکس، فایل های ویدئویی، متن یا لینک را فراهم می کنند.
فروم ها: که از دوران پیش از تولد مفهوم رسانه های اجتماعی فعالیت می کردند فضایی برای طرح بحث و گفتگو در موضوعات مختلف محسوب می شوند.
میکروبلاگ ها: که تلفیقی از شبکه های اجتماعی و وبلاگ های کوچک هستند با محتواهای کوتاه کاربران به روز می شوند.
شبکه های اجتماعی: شاید مهمترین و محبوبترین بخش از رسانه های اجتماعی، شبکه های اجتماعی باشند که می تواند به شکل فردی و حرفه ای مورد استفاده قرار گیرند. این شبکه ها مبتنی به تبادل اطلاعات بین افراد در فضای مجازی است. شبکه های اجتماعی این قابلیت را به کاربران می دهد که اطلاعات خود شامل تصاویر، فیلم ها، و... را که در نهایت باعث تقویت روابط افراد می شود، به اشتراک بگذارند.
شبکه های اجتماعی به اعضایشان اجازه ساخت صفحات شخصی، برقراری ارتباط و شبکه سازی با دوستان آنلاین را می دهند(2008،Mayfield& Antony).
شبکه های اجتماعی در عین حال که فضاهایی هستند که در آنها افراد، دوستان جدیدی پیدا می کنند یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار می دهند، مکان هایی برای تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و دیدگاه های خود را به اشتراک می گذارند. این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در دیگر کشورها ارتباط برقرار کند باعث تبدیل این شبکه ها به مکانی برای معرفی و بحث درباره ایده های جدید می شود(یزدان پناه،5:1389).
یک شبکه اجتماعی، سایتی است که در مرحله اول به افراد و سازمانها اجازه ایجاد صفحات خودشان را روی آن می دهد و در مرحله دوم، این صفحات بر اساس اشتراکات گوناگون به هم متصل می شوند. وقتی صحبت از شبکه اجتماعی می شود باید به کامیونیتی یا همان جامعه کاربری هم اشاره کرد. در حقیقت یک شبکه اجتماعی عبارت است از سایت یا مجموعه سایت هایی که به کاربران خود این امکان را می دهد که علاقمندی ها، افکار وفعالیت هایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم متقابلا علاقمندی های خود را با آنان به اشتراک بگذارند. هرشبکه اجتماعی خدماتی را ارائه می دهد. این خدمات می تواند متناسب با امکانات سایت باشد. شبکه های بزرگ و معتبر این امکان را فراهم می کنند تا کاربر از بین خدمات ممکن، نیازهای خود را انتخاب کند. آنها از طریق اپلیکیشن ها این خدمات را ارائه می دهند(معاونت پژوهش های فرهنگی و اجتماعی، 5:1389-3).
145732526987500
نمايش شبكه اجتماعي
4-2-2- ویژگی های رسانه های اجتماعی
محتوای این رسانه ها توسط مردم ایجاد می شود و مردم به بیان دیدگاه ها و عقاید خود می پردازند. این رسانه ها به مردم این امکان را می دهند تا در جوامع برخط و از طریق وب گاه ها، وب نوشت ها و... مشارکت داشته باشند.
رسانه های اجتماعی باعث ارتباط مردم با یکدیگر می شوند. مردم از فضای مجازی با هم در ارتباط قرار گرفته و روابط خود را تنظیم و گسترش می دهند و از این منظر، این رسانه ها جنبه ای پویا پیدا می کنند.
همکاری و هم افزایی از ویژگی های رسانه های اجتماعی است. این هم افزایی سبب پیشبرد و توسعه امور و اقدام در موارد مقتضی است. مردم از طریق این رسانه ها داشته های خود را به اشتراک می گذارند و داشته های دیگران را ارزیابی و به کار می گیرند.
از دیگر ویژگی های رسانه های اجتماعی امکان واکنش دهی افراد به محتوای تولید شده و باز جهت دهی یا اتخاذ موارد مطرح شده در آن رسانه است. این مسئله مردم را توانمند در اثرگذاری در فرایندهایی می سازد که امکان تحقق آن در دنیای واقعی نیست؛ این مسئله سبب احساس مشارکت در افراد و انگیزه ای برای تجربه آن در دنیای واقعی و احتمالا اقدام در صحنه اجتماعی است.
سازمان دهی و بسیج افراد یکی از مهمترین قابلیت های رسانه های اجتماعی است. مرتبط ساختن افرادی که اهداف مشترک با هم داشته و برای رسیدن به آن تلاش می کنند، از ویژگی های این رسانه هاست و نقش عمده ای نسبت به ابزارهای سنتی بسیج مردم برای اقدامات اجتماعی دارد. این ویژگی در انقلاب های اجتماعی- سیاسی کارکرد خود را به شکل گسترده نشان داده است.
سرعت اطلاع رسانی و کم هزینه بودن این رسانه ها به تقویت اقدامات آنان در محیط واقعی کمک شایان توجهی می کند و باعث تاثیر بیشتر این فعالیت ها می شود(2008،Li and Bernoff).
5-5-2-ویژگی های انحصاری شبکه های اجتماعی
1- خرد جمعی در شبکه های اجتماعی
یکی از شاخصه های شبکه های مجازی، پدیدار شدن خرد جمعی است. خرد جمعی به جریان سیال و پویای قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنین محیط های اطلاق می شود که شبیه پردازشگری عظیم اطلاعات را پردازش و پایش می کند. نیروی تفکر و ذهن کاربران به مدد تعاملات اجتماعی اینترنتی و بهره گیری از ابزارهای اینترنتی با یکدیگر ترکیب و همراه می شوند و نیرویی عظیم با قدرت پردازشی بالا پدید می آورند.
انتخابات آمریکا و به خصوص نوع تبلیغات باراک حسین اوباما نشان داد که شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک در حرکت به سوی یک هدف(رای به وی) تاثیرگذار است.
2- مطالعه خروجی شبکه های اجتماعی
دستیابی به نظرها و دیدگاه های مخاطبان (بازخورد) یکی از امکاناتی است که با استفاده از شبکه های اجتماعی و مطالعه بر روی رفتارهای کاربران، به راحتی می توان اطلاعات مورد نیاز را استخراج کرد.
یکی از کارکردهای فرعی جامعه های مجازی، مطالعه خروجی آنها و دست یافتن به اطلاعات آماری ارزشمند می باشد.
آنالیز شبکه های اجتماعی، چشم انداز متناوبی را ایجاد می کند که در آن افراد، نسبت به ارتباطات و رشته های میان آنها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است.
3-شبکه های اجتماعی و تبلیغات آنلاین
شبکه های اجتماعی در اینترنت یکی از منابع مهم، برای کسب درآمد از راه تبلیغات به شمار می آیند، زیرا اعضای شبکه های اجتماعی در صفحات مربوط به خود درباره علایق خود صحبت می کنند و این به شرکت های تبلیغاتی اجازه می دهد که بر اساس همین علایق برای آنها آگاهی بفرستند.
سایت های اجتماعی به واسطه بهره گیری از خیل عظیم کاربرانش، می تواند محلی بسیار ایده آل برای تبلیغات و سرازیر کردن سود به جیب صاحبانش شود.
4-کاربران گزینش گر
برخلاف سایر رسانه ها که مخاطبان چندان تعاملی در تولید محتوا وانتخاب محتوای دلخواه خودندارند، در وب سایت های شبکه های اجتماعی و سایت های اینترنتی، می توان تولیدکننده ، تاثیر گذار و دارای قدرت انتخاب و بهره بردار از تنوع بیشتری برخوردار باشند . باتوجه به این مطلب سایت های شبکه های اجتماعی بیش از هررسانه ی دیگری میتواند شاخص جلوه کنند و باپیشرفت فناوری و توسعه جوامع می توانند به برتری های سایر رسانه ها هم چون تلویزیون که از قوه شنیداری ودیداری به خوبی بهره می برد ، خاتمه دهند.
5-انتقال فرهنگ های مختلف
این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر ارتباط برقرارکند، باعث می شود تا این شبکه ها به مکانی تبدیل شوند که در آنها بتوان فرهنگ ها و آداب و رسوم کشور خود را به دیگران معرفی کرد و به اشتراک گذاشت و همچنین ایده های جدید، جهت گسترش جامعه معرفی و مورد بحث قرار گیرند.
6- اعتماد و صداقت
در گذشته، مردم استفاده از فضای تعاملی مانند چت را تجربه کرده اند اما در این فضا کاربران کمتر شخصیت و هویت خود را به درستی اعلام می کنند و از نام ها و شخصیت های مستعار استفاده می کنند؛ زیرا در این فضا برای بازگو کردن حقیقت، اعتماد کافی ندارند اما با شکل گیری وب سایت های شبکه اجتماعی مانند مای اسپیس، اورکات، فیس بوک، تویتر و ... مردم صداقت را جهت پیدا کردن دوستان قدیمی، لذت استفاده از علم و ..... به همراه اعتماد واقعی بدست آورند.
اعتماد و صمیمیت
به گفته کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن شبکه های اجتماعی، موضوع اعتماد و صمیمیت فضای سایبر در سراسر دنیا لمس نشده بود اما زمانی که شبکه هایی مانند اورکات و فیس بوک پا به عرصه اینترنت گذاشتند مردم با اعتماد به سایت ها باعث گسترش ارتباطات مجازی بین خود شدند.
6-2-2- ویژگی های شبکه اجتماعی فیس بوک(facebook)
شبکه اجتماعی فیس بوک مانند سایر شبکه های اجتماعی دارای ویژگی های است که برخی از مهمترین ویژگی های این شبکه به شرح زیر می باشند:
هويت
هويت در فیس بوک به سمت واقعيتر شدن پيش ميرود چون هيچكس مايل نيست فرد ناشناس را به ليست دوستان خودش اضافه كند، شما در ليست دوستانتان در فيسبوك با افراد واقعي طرف هستيد.
به اشتراک گذاشتن متن، صدا ، عکس، فيلم
فيس بوک اين امکان را دارد که فرد بتواند مطلب را که در صفحه هاي ديگران دارد، فرد در صفحه شخصي خود نيز آن را به اشتراک گذارد و دوستاني را که در صفحه او قرار دارند مي توانند از صفحه او اين مطلب را ببينند.
گروه ايجاد کردن
اين امکان وجود دارد که بتوان در فيس بوک براي هر موضوعي يک گروه ايجاد کرد و علاقمندان آن موضوع خاص ميتواند در آن گروه عضو شوند و مطالب جديدي را که در آن زمينه در سايت منتشر ميشود را دريافت کنند.
دوستي
تعميق دوستيها بين جنس مخالف، بين همكلاسيها، همكاران، همعقيدهها، دوستي با دوستان دوستان.
چند رسانهاي
استفاده از چند رسانهايها در فیس بوک، قابليت جديدي است كه قدرت اين نوع رسانهها را بالا برده است. فيلم، صوت، عكس، انيميشن، متن و گرافيك و لينك.
ايجاد صفحه براي افراد معروف
سايت فيس بوک اين امکان را دارد که در آن افراد معروفي مانند هنرپيشگان ، اساتيد و... براي خود صفحه اختصاصي ايجاد کنند و کاربران به صورت مستقيم با کساني که طرفدار آنها هستند ارتباط برقرار کنند(تارنماي ويکي پديا،بخش معرفي فيس بوک،1391).
8 - جهاني بودن (مترجم گوگل)
حذف مرزهاي زباني مهمترين اتفاقي است كه در فضاي جديد وب اتفاق افتاده است.
سرگرمي
سرگرمي، طنز، خنده، شوخي، سركار گذاشتن، سوتي و گاف گرفتن، كارهاي مونتاژي و فتوشاپي كردن، دست انداختن سياستمداران، معما طرح كردن از ويژگيهاي اين شبكهها است.
جستجو شدن
از طريق تركيب موتورهاي جستجو با بسياري از شبكهها ميتوانيد در اين فضاها همزمان جستجو كنيد و جستجو شويد.
اطلاعرساني و خبررساني:
رسانههاي شهروندي، خبرنگاران شهروند.
رسانه نسل جوان:
نو بودن، خلاق بودن و ابتكاري بودن باعث جذب جوانها به اين پديده شده است.
تحرك اجتماعي
جنبشهاي اجتماعي با تحرك يا تجميع گروههايي از افراد متولد ميشوند. اين تحرك از يك سو به معناي جابجايي جمعيت است و از سوي ديگر به معناي سرعت يافتن ايدهها، ارتباطات و تماسها است. در اين شرايط افرادي كه كمتر محتمل بود با همديگر ارتباط داشته باشند يا پيوندي بين آنها به وجود آيد، فرصت آن را خواهند يافت تا يكديگر را هميابي كند. تحرك جغرافيايي يا جابجايي جمعيت امكان فراتر رفتن از محيط سنتي و قرار گرفتن در شرايط جديدي را مهيا خواهد كرد كه ظرفيتهاي افراد را افزايش خواهد داد.
7-2-2- کارکردهای منفی شبكههاي اجتماعي
تأثیرات منفیِ رفتاری:
هر شبکه اجتماعی فرهنگ ارتباطاتی خاص خود را دارد، یعنی منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردي را برای خود برگزیده است. البته میتوان شبکههایی را یافت که فرهنگ ارتباطاتی تقلیدی برای خود برگزیدهاند. فرد با عضویت در هر شبکهاجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی میشود که شامل: برخورد، تکيهکلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری و... است. بدون تردید، میزان تأثیرپذیری فرد از این محیط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعی، هویت مطلوب خود را ترویج میکند.
مثلاً در سایتهایی مثل فیسبوک و فرندفید و تويیتر، کاربر در کنار اینکه عضو جامعه بزرگ پايگاه مورد نظر است، در گروه و شبکههای اجتماعی کوچکتری نیز عضو میشود. هر کدام از این گروه ها وابستگی خاص خود را دارند و به تبع، فرهنگ ارتباطاتی مخصوص. پس فرد در تأثیرپذیری از فرهنگ ارتباطاتی این گروهها بر خود لازم میبیند که هویت ارتباطاتی خود، يعني سبک و هویت کنشهای کلی خويش در ارتباط با دیگران را تغییر دهد؛ هر چند این تغییر هویت موقت و محدود به زمان و مکان خاصی باشد؛ ولی بدون تردید در هویت واقعی فرد بیتأثیر نخواهد بود (سلطانپور، 1389: 4).
انزوا و دور ماندن از محیط های واقعی اجتماع:
جامعه مجازی، هیچ وقت جایگزین جامعه واقعی نخواهد گردید؛ بلکه به عنوان تسهیل کننده تجارب اجتماعی عمل خواهدكرد. تسهیلات ارتباطی به ما امکان میدهد تا در سطح جهانی و از راه دور به شیوهای جدید با اجتماعاتی كه منافع مشتركی داریم، بپیوندیم. در نتیجه، با پیوستن به این «اجتماعات از راه دور» قادر خواهیم بود تا در دنیای واقعی نیز روابط اجتماعی بهتری با همسایگان، همکاران و سایر شهروندان جامعه واقعی برقرار سازیم.
فرهنگ زدايي:
شبکه های اجتماعی با استفاده از فناوريهاي پيشرفته خود قادرند در تمام عرصههاي ملي، منطقهاي و جهاني تجلي يابند.
مقاومت در برابر ارزشهاي اخلاقي و فرهنگي:
استفاده نابه جا از برخي شبکه های اجتماعی؛ چون فیس بوک باعث ميشود بسياري از اقشار جامعه بويژه نسل جوان در برابر ارزشهاي اخلاقي و فرهنگي جامعه خود مقاومت کنند و خواهان نابودي و تخريب اين گونه ارزشها شوند (حسنی، 1383، 250).
5- نقض حریم خصوصی افراد:
معمولاً شبکههای اجتماعی ابزارها و امکاناتی را در اختیار کاربران خود قرار میدهند تا آنها بتوانند تصاویر و ویدئوهای خويش را در صفحه شخصی خود قرار دهند. همین طور، کاربران میتوانند اطلاعات شخصی خود را نیز در اين شبكهها قرار دهند.
در اغلب شبکههای اجتماعی، برای حفظ حریم خصوصی افراد راه کارهایی ارائه شده است؛ برای مثال، دسترسی به تصاویر و اطلاعات را با توجه به درخواست کاربر محدود مینمایند و یا اجازه مشاهده پروفایل کاربر را به هر کسی نمیدهند؛ ولی این راه ها کافی نیستند. مشکلاتی از قبیل ساخت پروفایلهای تقلبی در شبکههای اجتماعی و عدم امکان کنترل آنها به دلیل حجم بالای این هرزنامهها، باعث ميشود كه افرادی با پروفایلهای تقلبی به شبکههای اجتماعی وارد شوند و با ورود به حریمهای خصوصی افراد مورد نظر، تصاویر و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاویر در اینترنت كنند(سلطانپور،1389: 5).
8-2-2- کارکردهای مثبت شبكههاي اجتماعي
امکان عبور از مرزهای جغرافیایی و آشنایی با افراد، جوامع و فرهنگهای مختلف
امروزه شبکههاي اجتماعي، مهد تمدنها و فرهنگهاي مختلف بشري است. وجود زبانهاي مختلف در رسانههاي اجتماعي، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم ميکند که ميتوانند فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به معرض ديد عموم بگذارند. اينکه يک جوان بتواند با امثال خود در کشورهاي ديگر جهان ارتباط برقرار كند، باعث ميشود تا اين رسانهها به مکاني تبديل شوند که وي بتواند فرهنگها و آداب و رسوم کشور خود را به ديگران معرفي کند و به اشتراک بگذارد. همچنين در اين شبکهها ايدههاي جديد جهت گسترش جامعه، معرفي شده و مورد بحث قرار ميگيرند. سازمانها نيز ميتوانند فرهنگ و ديدگاه خود را در معرض ديد تمام جوامع قرار دهند.
شکلگیری و تقویت خرد جمعی
يکي از شاخصههاي مهم شبکههاي اجتماعی مجازي، پديدار شدن خرد جمعي است. خرد جمعي به جريان سيال و پوياي قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنين محيطهايي اطلاق ميشود که به مثابه يک پردازشگر عظيم، اطلاعات را پردازش و پايش ميکند. همانند دنياي ابر رايانهها که قدرت پردازشي آنها، از ترکيب چندين پردازشگر منفرد حاصل ميشود، نيروي تفکر و ذهن کاربران شبکهاجتماعی، به مدد تعاملات اجتماعي اينترنتي و بهره گيري از ابزارهاي اينترنتي با يکديگر ترکيب و همراه ميشوند و نيرويي عظيم با قدرت پردازشي بالا پديد ميآورند(سلطانپور،1389: 5).
ارتباط مجازی مستمر با دوستان و آشنایان
شبکههای اجتماعی در اینترنت، موجب گستردهتر شدن دامنه ارتباطات ما شده است. ما میتوانیم آشنایانی را که مدت بسیاری است از آنها خبر نداریم یا از آنها بسیار دور هستیم، در فضای مجازی پیدا کنیم و معاشرتمان را با آنان از سربگیریم. دوستانی را که زمان درازی است ندیدهایم، بار دیگر میبینیم و در مجموعهای گستردهتر، به دوستیمان ادامه میدهیم. میتوانیم از کتابها، فیلمها، سلایق و عقاید یکدیگر استفاده کنیم و آنها را با سایر دوستانمان به اشتراک بگذاریم؛ آن هم با چند کلیک. در حالی که این کارها، پیشتر بسیار وقتگیر بودند و نیاز به حوصله فراوانی داشتند و همه اینها در نهایت، به رشد فکری و تکامل دستهجمعی کاربران کمک میکند.
تبلیغ و توسعه ارزشهای انسانی و اخلاقی در عرصه جهانی
گرچه به علت غلبه ابعاد دیگر شبکههای اجتماعی، بعد ارزشی آن کمتر مورد توجه قرارگرفته است، اما به جرأت میتوان گفت که یکی از قابلیتهای مهم شبکههای اجتماعی که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهمکردن فضایی بین المللی جهت تبلیغ و اشاعه ارزشهای دینی، اعتقادی، انسانی و اخلاقی است. بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی افرادی هستند که در صورت تبلیغ صحیح ارزشهای اخلاقی و انسانی، از آن استقبال کرده و تحت تأثیر قرار خواهندگرفت (سلطانپور،1389: 5).
9-2-2- انگیزه های مخاطبان برای پیوستن به شبکه های اجتماعی
مسئله اصلی در مطالعه شبکه های اجتماعی مجازی عبارت از تحلیل انگیزه هایی است که افراد را به پیوستن به آنها سوق می دهد تبادل اطلاعات مهمترین عامل در موفقیت این گونه شبکه ها می باشد. امکان تبادل اطلاعات در شبکه های اجتماعی مجازی، اجازه شکل گیری مباحث و گفتگوهای راجع به مسائل و مشکلات متفات را می دهد. در حقیقت، شبکه های مذکور بهتر از تشکیلات سنتی، محیطی پویاتر را در راستای ایجاد ابتکار و تبادل اطلاعات فراهم می سازند(ماه پیشانیان، 136:1389).
جنبه اجتماعی دومین انگیزه در این زمینه می باشد، در واقع اعضای شبکه نه تنها بر محتوا، بلکه بر ترویج جنبه های اجتماعی تاکید دارند. مردم به پیوند با دیگران نیاز دارند، زیرا گروه ها منبعی از اطلاعات را در اختیار آنها گذاشته وکمکی به کسب اهداف و ایجاد یک هویت اجتماعی در آنها است(همان:137).
بنابراین، تبادل اطلاعات و تماس اجتماعی از مهمترین انگیزه های مردم در پیوستن به شبکه های اجتماعی مجازی می باشد. با این حال، برخی از پژوهشگران بر این نظرند که دلایل دیگری نیز وجود دارد که یکی از آنها دوست یابی است. در این رابطه فرم ها، مباحث و گروه های چت می توانند تبادل اطلاعات شخصی را تسهیل نمایند. همچنین تمایل برای تداوم و توسعه این دوستی ها اعضا را به تشویق به رجوع مکرر به این جامعه مجازی می سازد.
آخرین انگیزه نیز سرگرمی است. به طور کلی، بسیاری از مباحث مطرح شده در رسانه های سنتی بیانگر آن است که اینترنت شکل جدیدی از سرگرمی شبیه تماشای تلویزیون می باشد(همان:138).
10-2-2- انواع شبکه های اجتماعی
فیس بوک: (Facebook.com) فیس بوک بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا با بیش از ۷۵۰ میلیون نفر کاربر (تا قبل از ۶ جولای ۲۰۱۱) است. این وب سایت در فوريه ۲۰۰۴ تاسیس شد. چیزی که باعث شده تا فیس بوک به اوج شهرت امروزی خود برسد این است که کاربران میتوانند دوست پیدا کنند، پیغام روان کنند، عکس و ویدیوهایشان را با دوستان به اشتراک بگذارند، پروفایلهای شخصیشان را به روز رسانی کنند و … . تمام این کارها به سادگی و سهولت عجیبی قابل اجراست و استفاده از فیس بوک را ساده و همهگیر کرده است.
یوتیوب: (Youtube.com) این وب سایت برای اشتراکگذاری ویدیوهای کاربران ساخته شد. ایده آن زمانی بوجود آمد که جاوید کریم در مهمانی شام دوست و همکارش استیو چن نتوانست شرکت کند. در یوتیوب کاربران به سادگی میتوانند ویدیو آپلودکنند، نگاه نمایند، با دیگران شریک بسازند و حتی با استفاده از نرم افزارهای ثالث (third party applications) این ویدیو هارا دانلود نمایند. محصولات شرکت خود را برای تبلیغات به اشتراک بگذارید، نمونه کارهایتان را آپلود نمائید و مشتری جذب کنید اما اکثر ویدیو های یوتیوب شخصی هستند و این عامل اصلی موفقیت یوتیوب در شش سال گذشته بوده است.
مای اسپیس:
از جمله معروفترين و محبوب ترين شبکههاي اجتماعي در دنياست عضويت در اين سايت امکانات گستردهاي را در اختيار کاربران قرار ميدهد. به عنوان نمونه سرويس موسيقي My Space از جمله بخشهاي پرطرفدار اين شبکه اجتماعي محسوب مي شود که تعداد زيادي موسيقي دان و گروه موسيقي در آن عضو هستند و کاربران گسترده سايت از آن استفاده ميکنند
4- توییتر: (Twitter.com) توییتر یک شبکه اجتماعی و یک سرویس میکرو وبلاگ نویسی است که به کاربرانش اجازه میدهد تا پستهای کوتاه و پیامهای شخصی کاربران دیگر را بخوانند. برای این کار شما باید کاربران دیگر را دنبال و یا به اصطلاح فالو کنید. از دیگر خوبیهای توییتر، به روز بودن فوری آن است. شما میتوانید از آخرین اخبار و تحولات دنیا (در هر زمینهای که باشد) درسريعترين وقت ممکن) آگاه شوید.
5 - لینکد این: (Linkedin.com)
شبکه اجتماعی مطرح دنیای مجازی است. این شبکه اجتماعی به کاربرانش در مدیریت و برقراری ارتباطات آنلاین حرفهای و تجاری کمک میکند.
11-2-2- شبکه اجتماعی فيس بوک
فيس بوک يك شبکه اجتماعي مجازی است که از سوي سازنده جوان خود "مارك زاکربرگ" در چهارم فوريه سال ٢٠٠٤ راه اندازي شد. او اين سايت را يك وب سايت اجتماعي مخصوص دانشجويان دانشگاه هاروارد معرفی کرد؛ اما سايت او فراتر از محدوده دانشگاه و دانشجويان، خيلي سريع مورد توجه قرار گرفت چنان که در کوتاه مدت، ميليو نها نفر به عضويت آن در آمدند و يك شبكه اجتماعي بسيار گسترده، وسيع و با نفوذ را بنيان نهادند. پس از موفقيت چشمگير اوليه، زاکربرگ تصميم گرفت کارش را گسترش دهد. بنابراين، او در اين راه از هم اتاقي خود، "داستين موسكوويتز" کمك گرفت. آن دو ابتدا سايت را براي دانشگاه هاي استنفورد و کلمبيا راه اندازي کردند. سپس چندين دانشگاه ديگر در ايالت بوستون را نيز به اين سايت مجهز آردند. تا آغاز تابستان همان سال، فيس بوك از سوي هزاران نفر در بيش از چهل و پنج دانشگاه استفاده مي شد(عاملی به نقل از رزمارین،2006). نام وبگاه برگرفته از کتابچه ای است که در آمریکا در ابتدای هرسال دانشگاهی از سوی دانشکده به دانشجویان داده می شود تا دانشجویان یکدیگر را بهتر بشناسند.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده فیس بوک بیش از یک میلیارد عضو دارد و اکنون به ۴٠ زبان از جمله فارسی، قابل دسترس است (منوريان، ١٣٨٨).
طراحی و جستجوی آسان در فیس بوک، امکان دسترسی آسان به برنامه ها و فعالیت های اصلی وبگاه را برای کاربران فراهم می آورد. بخش های نظیر: پروفایل، دوستان، شبکه ها و صندوق پستی، صفحه های اصلی هستند که کاربران در فیس بوک از آنها استفاده می کنند و جایگاه خاصی در بالای صفحه پروفایل کاربر دارد.
گفتار سوم: بررسی پژوهش های پیشین
1-3-2- پژوهشهاي پيشين خارجي
ساختار هويت در فيسبوك: قدرت ديجيتالي در ارتباطات كنترل شده عنوان تحقيقي است که در دانشگاه تمپل ايالات متحده و در دپارتمان جامعهشناسي اين دانشگاه و با روش تحليل محتوا هويتهاي ابراز شده در فيسبوك مورد بررسي قرار گرفته است.
در چكيده اين تحقيق آمده است: «تحقيقات اوليه روي اظهارات آنلاين، اساساً بر ساختارهاي هويت در محيطهاي تخلصي آنلاين (محيطهايي كه در آن كاربران با نام مستعار ظاهر ميشوند) متمركز شده است. بيشتر مطالعات اخير به بررسي ويژگيهاي عملكرد افراد در محيطهاي آنلاين با جنبه تخلصي كمتر (مانند سايتهاي اينترنتي قرارعشقي) پرداخته و يافتههاي متفاوتي را گزارش كردهاند. مطالعه كنوني به پژوهش ساختارهاي هويتي فيسبوك "محيط آنلاين غير تخلص (محيطي كه در آن كاربران با نام واقعي ظاهر ميشوند) كه به تازگي پديد آمده است" پرداختهاند. براساس تحليل محتواي 63 حساب(اكانت) فيسبوك اين نتيجه حاصل شده است كه شخصيتهاي مطرح شده در اين محيطهاي غير تخلصي با هويتهاي پديد آمده در محيطهاي تخلصي تفاوت دارند و كاربران فيسبوك، خصوصيات خويش را به طور ضمني و مفهومي و نه صريح ابراز ميكنند.
پريسا انصاريفرد در پاياننامه خود كه در شهريور سال 1388 در دانشگاه بيرمنگام انگلستان دفاع شده است به موضوع «تأثير شبكههاي آنلاين بر زندگي مردم؛ مطالعه تجربي در ميان ايرانيان» پرداخته است. اين تحقيق براساس مروري بر ادبيات اجتماعات مجازي و كشف چگونگي تأثير اين اجتماعات آنلاين بر زندگي بشر نگاشته شده است. به واسطه ادبيات ارائه شده و نظرات متنوع و متضاد مطرح شده در اين تحقيق، موضوعات گوناگوني بحث شده است. نگارنده بر اهميت اين موضوع در رشد مباحث دانشگاهي و آكادميك تأكيد كرده است.
بخش تجربي اين تحقيق به دو مرحله پيمايش آنلاين و مصاحبه تقسيم شده است. نتيجه اين مطالعات مبحثي كه به نقش مكمل شبكههاي مجازي اشاره دارد را آشكار كرده است؛ بر طبق اين تحقيق، اين نظريه قابل اطلاق به جامعه ايران بوده است. در حالي كه تمامي نظريههايي كه معتقدند: اشكال جديد اجتماعات مجازي سبب ميشود كاربران فيسبوك مناظرات چهره به چهره را رها كنند و به اجتماعي ايزوله تبديل شوند، درباره كاربران ايراني قابل اطلاق نبوده است
- فرهنگ فضای مجازی: باید ها و نبایدها در فرهنگ اینترنتی عنوان مقاله ای است که توسط لی پی میسفادین در سال 2009 نوشته شده او در این مقاله با طرح پرسش های از قبیل آيا فضاهاي ارتباطي و اجتماعي اينترنت فرهنگ دارند؟ ويژگيهاي آنها چيست؟ آيا نظامهاي ارزشي فرهنگي ملي يا قومي برفضاي مجازي حاكماند؟ هدف این مقاله را معرفي و بررسي رويكردهاي نظري اخير در خصوص توصيف و يافتن خاستگاههاي يك فرهنگ مجازي می داند. همچنين، اين مقاله، به بررسي تأثير فرهنگهاي (ديني، قومي، ملي و غيره) بر فرهنگهاي فضاي مجازي پرداخته و چارچوبهاي نظري مربوط را براي تفكر در مورد فرهنگ در اينترنت ارائه ميدهد. حرف اين مقاله اساساً آن است كه نظر به افزايش تعامل انسان با كامپيوتر و شبكه، ديگر صرف پرداختن به رابطه و تعامل انسان و ماشين كافي نيست. فناوريهاي ديجيتالي و كامپيوترها ميتوانند گسترش فرهنگهاي ارتباطي در فضاي مجازي را تسهيل كرده و حتي مانع آن شوند و اين فرهنگهاي رو به رشد را مي توان در هر پژوهش جامعي كه درخصوص ارتباطات شبكهاي صورت ميگيرد مورد توجه و بررسي قرارداد.
- یانگ، در مقاله ای با عنوان" رابطه حوزه های عمومی و خصوصی در سایت های شبکه های اجتماعی نمونه مورد مطالعه فیس بوک "با استفاده از روش پیمایشی به انجام این تحقیق اقدام کرده نمونه آماری این پژوهش 77 دانشجوی رشته علوم ارتباطات در دانشگاه ایندیانا استیت است. از مهمترین اهداف مطرح شده در این پژوهش این است که افراد تا چه اندازه با هویت واقعی خود در این شبکه عضو می شوند که نتیجه بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که بیش از 95 درصد کاربران اظهار داشته اند که از اسم واقعی شان در این شبکه استفاده می کنند.
2-3-2- پژوهشهای پیشین داخلی
-يونس نوري مرادآبادي در تحقیقی با عنوان "بررسي گرايش دانشجويان دانشگاههاي تهران به شبكه اجتماعي فيسبوك و عوامل مرتبط با آن (بررسي تطبيقي ديدگاههاي خبرگان رسانه وكاربران فيسبوك)" در سال 1391 با راهنمایی دکتر مجتبي اميري و مشاوره دکتر هادي خانيكي برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته ارتباطات در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، انجام داده است.
در اين پژوهش محقق براي بررسي عميقتر موضوع دو گروه را از دو جامعه متفاوت (كاربران و خبرگان رسانه) با استفاده از روش پيمايش (پرسشنامه محور) به ترتيب با حجم نمونه 400 و 50 انتخاب و تحليل كرده است.
نتايج تحليل دادهها كه بر مبناي 4 متغير اصلي (گرايش سياسي، ماهيت مخاطب، پايگاه اجتماعي- اقتصادي و اعتماد به رسانههاي داخلي) صورت گرفته است، نشان داد كه متغيرهاي ميزان اعتماد به رسانههاي داخلي، پايگاه اجتماعي- اقتصادي و فعال يا منفعل بودن مخاطب بر ميزان استفاده و رضامندي و در نهايت گرايش به فيسبوك تأثيرگذار بوده است. همچنين دادهها رابطهاي ميان نگرش سياسي و گرايش به فيسبوك را نشان نداده همچنين دادهها رابطهاي ميان نگرش سياسي و گرايش به فيسبوك را نشان ندادهاند و اين فرضيه رد شده است. در نهايت به بررسي تطبيقي ديدگاه خبرگان با كاربران براساس ابعاد مختلف متغير وابسته پرداخته شد كه تحليل نهايي نشان داد خبرگان در ابعاد مختلف متغير وابسته ميزان استفاده و رضامندي و نقش اين ابعاد را در گرايش به فيسبوك را از خود كاربران بيشتر ارزيابي كردهاند.
- "بررسی كاركردهای شبكههای اجتماعی با مطالعه موردی فیسبوک" عنوان پایان نامه ای است که توسط مصطفی قوانلوقاجار(1391) برای دریافت درجه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات بهراهنمایی دکتر محمد سلطانیفر انجام شده است. برای پاسخ به پرسشهای این تحقیق ، از روش پیمایش استفاده شد. بر همین اساس از میان 6237 دانشجوی دانشگاه علوم تحقیقات، از 970 نفر سوال شد كه آیا در شبكه فیسبوك عضو هستند یا خیر؟ بر اساس جوابهای دانشجویان ضریب نفوذ فیس بوک 22% اندازهگیری شد. بدین ترتیب 212 دانشجوکه از فیسبوک استفاده میکردند، برای پر کردن پرسشنامه پاسخ مثبت دادند و پرسشنامه توسط پرسشگر به آنان داده شد. نتایج این تحقیق نشان داد میزان سرمایه اجتماعی موجود در شبکه اجتماعی فیسبوک کمی بیشتر از حد متوسط است. این میزان با سنجش اعتماد در شبکه اجتماعی و گویههای مختلف به دست آمد. با ارزیابی کلی پاسخهای مربوط به سرمایه اجتماعی مشخص شد که (بیش از 57 درصد) به شبكه اجتماعی در حد متوسط اعتماد دارند. این تحقیق نشان داد نزدیک به 48 درصد دانشجویان یک تا نیم ساعت از وقت خود را در فیسبوک میگذرانند. براساس اعلام سایت فیسبوک 50 درصد از کاربران هر روز به این سایت مراجعه میکنند. این درحالی است که این آمار در بین دانشجویان ایرانی که استفادهکنندگان اصلی اینترنت در ایران را تشکیل میدهند، 39 درصد است. براساس آمار فیسبوک به طور متوسط هر کاربر 130 دوست در این شبکه دارد. این تحقیق نشان داد که اکثریت دانشجویان بین یک تا 50 دوست در فیسبوک دارند. این تحقیق همچنین نشان داد که اکثریت پاسخگویان (79 درصد) از نام واقعی خود در فیسبوک استفاده میکنند. همچنین 75 درصد دانشجویان از اینترنت پرسرعت برای ورود به سایت فیسبوک استفاده میکنند، اما 25 درصد نیز با استفاده از اینترنت کمسرعت از شبکه اجتماعی فیسبوک استفاده میکنند.
- بندگی منفرد، سعیده، (1391) " تحلیل محتوای مضامین فرهنگی و اجتماعی در شبکه های اجتماعی(مورد پژوهی فیس بوک و جوانان شهرتهران)، پايان نامه ای براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته ارتباطات از دانشگاه سوره با راهنمایی دکتر محمدرضا رسولی ارائه کرده است. این پژوهش این مساله را بررسی می کند که در شبکه اجتماعی فیس بوک مضامین فرهنگی و اجتماعی به چه شکلی نمایان شده است؟ این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش انجام آن تحلیل محتوا است. جامعه آماری این پژوهش کلیه صفحات پروفایل و مرورگر زمان فیس بوک کاربران فارسی است که پژوهشگر با توجه به اهداف تحقیق نمونه گیری هدفمند را برگزیده و بر اساس آن 30 نفر از کاربران ایرانی فیس بوک که بین سنین 15تا29 قرار داشتند، انتخاب کرده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در جامعه مورد بررسی زنان بیشتر از مردان عضو فیس بوک هستند و بیشتر آنان دارای سن 25 سال می باشند و در ضمن افراد تحصیلکرده بیشترین قشر کاربران و مخاطبان فیس بوک را تشکیل می دهند.
-"بررسي تاثيرات اينترنت در پايبندي به هويت ديني و فرهنگي جوانان تهراني (نمونه مورد مطالعه جوانان منطقه 5 تهران)" عنوان پايان نامه کارشناسي ارشدی است که هديه محمدي در زمستان1389 انجام داده است، روش تحقيق به کار رفته در این پژوهش پيمايشي است. جامعه آماری این تحقیق 400 نفر از جوانان منطقه 5 است. در اين پژوهش آمده است که بين ويژگي هاي فردي از قبيل سن، وضعيت تاهل، سطح تحصيلات و ميزان پايبندي به هويت فرهنگي رابطه وجود دارد، ولي بين جنسيت و وضعيت اشتغال و ميزان پايبندي به هويت فرهنگي رابطه اي ديده نشد از دیگر نتایج این تحقیق می توان به رابطه برخی ویژگی های شخصی و میزان پایبندی به هویت دینی اشاره کرد که بین جنسیت، سن و میزان پایبندی به هویت دینی رابطه وجود دارد ولی بین وضعیت تاهل، سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال و میزان پایبندی به هویت دینی رابطه ای وجود ندارد.
- عظيم زاده ،رضا،( 1385)"بررسي تاثير اينترنت و ماهواره بر تفاوتهاي فرهنگي بين جوانان و بزرگسالان در شهر بهشهر" پايان نامه ای براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته مردم شناسي از دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز ارائه نموده است.
وی مساله تحقيق خود را چگونگي برخورد ما با اينترنت و ماهواره به عنوان پدیده ها ی روز جامعه می داند که بر روی جوانان(جوانان شهربهشهر) تاثیر خواهد داشت و جامعه را در مسيري جديد قرار دهد . هدف اين تحقيق اينطور بيان شده است که اينترنت به عنوان پديده هاي فرهنگي مورد توجه قرار گرفته و شناسايي تاثير آن ها بر جوانان و بزرگسالان امروزه بسيار مهم و از اهداف اين تحقيق است.
اين تحقيق با توجه به اينکه در زمينه مردم شناسي است پژوهشي ژرفانگر ميباشد. جامعه مورد مطالعه که جوانان و بزرگسالان ميباشند و تعداد200 نفر از دانشآموزان پيش دانشگاهي دختر و پسر و تعداد 100 نفر از دبيران در سطح دبيرستان هاي بهشهر است. ابزار استفاده شده در این پژوهش مصاحبه ، مشاهده و مشاهده مشارکتي است. براي تجزيه و تحليل داده هاي به دست آمده از آمار توصيفي و استنباطي بهره گرفته شده است.
- علی اصغر کیا و یونس نوری مراد آبادی در مقاله ای با عنوان "عوامل مرتبط با گرایش دانشجویان به شبکه اجتماعی فیس بوک( بررسی تطبیقی دانشجویان ایران و آمریکا) در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوه استفاده دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکه اجتماعی فیس بوک می پردازد. مقوله بندی پژوهش های انجام شده نشان می دهدکه معتبرترین آنها در خصوص فیس بوک که جامعه آماری آنها دانشجویان آمریکایی بوده، حول سه محور اصلی نحوه استفاده کاربران از فیس بوک، تاثیر استفاده از آن و سنجش نگرش دانشجویان درباره فیس بوک صورت گرفته که در این میان، ایجاد روابط جدید، حفظ روابط قدیمی، جستجوی اخبار، اطلاعات وسرگرمی مهمترین دلایل عضویت دانشجویان آمریکایی در فیس بوک شناخته شد. در مرحله دوم بر مبنای مصاحبه با خبرگان، پژوهش های انجام شده و نظریه استفاده و رضایتمندی، اقدام به نیازسنجی ارتباطی دانشجویان دانشگاه های تهران در خصوص شبکه فیس بوک می شود. مهمترین نتایج قسمت دوم نشان می دهد که عواملی نظیر: اشتراک اطلاعات و اخبار، آزادی در ارتباط، جریان آزاد اطلاعات در شبکه، توانایی کنترل مخاطب بر اطلاعات شخصی و برابری اصولی در شبکه، در پیوستن دانشجویان به این شبکه نقش اساسی داشته است.
-" میزان مشارکت دانشجویان ارتباطات در تولید محتوای رسانه های اجتماعی" عنوان مقاله ای است که در سال 1391 توسط محمدرضا رسولی و مریم مرادی در فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات به چاپ رسیده است. هدف اصلی این مقاله این است که میزان مشارکت دانشجویان ارتباطات را در تولید محتوای رسانه های اجتماعی مورد سنجش قرار دهد. روش این پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری تمام دانشجویان ارتباطات اجتماعی دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران، آزاد واحد مرکزی و علوم تحقیقات در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری 1390 می باشد. از مهمترین نتایج این تحقیق نشان می دهد که اکثریت افراد، عضو یکی از شبکه های اجتماعی اینترنتی مانند فیس بوک هستند، دسترسی اکثریت پاسخگویان به شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک و غیره از طریق فیلتر شکن انجام می شود و بیشتر افراد اعتقاد دارند که استفاده از فیلتر شکن برای آنها آسان و در دسترس است.
-رويا حکيمی دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران در مقاله ای به مطالعه تاثير شبکه اجتماعی فيس بوک برفرهنگ و هويت کردی می پردازد و اينکه چگونه فيس بوک باعث حس هويتی مشترک در ميان کردها می شود. نظريه مورد استفاده، نظريه جهانی محلی شدن رابرتسون است که با گسترش فضای مجازی و شکل گيری شبکه های اجتماعی بيش از پيش رواج پيداکرده است. هدف از قرار دادن هويت کردی در پيوند با جهانی شدن اين است که نشان داده شود هويت کردی در عصر جهانی شدن، هويتی جهانی محلی است و بيش از گذشته مورد توجه قرارگرفته است. به عبارتی، برای قوم کرد، جهانی شدن و گسترش شبکه های مجازی، همراه با محلی شدن هويت بوده است. روش تحقيق، روش کيفی مصاحبه آنلاين و الکترونيکی است که به دليل در دسترس نبودن افراد مورد مطالعه انتخاب شده است. انتخاب فيس بوک نيز به دليل بالا رفتن محبوبيت و تعداد کاربران آن و از جمله کاربران کرد است. نتايج به دست آمده نشان می دهد که جهانی شدن برای قوميتها تعريف جهانی محلی شدن دارد و برای کردها باعث شکل گيری يک کشور مجازی می شود که در آن می توانند حاکميت سياسی و فرهنگی داشته باشند به طوری که فيس بوک توانسته است نقش عمده ای دربازنمايی هويت کردها در جهان داشته باشد و از اين راه به يافتن دوستان و همفکران کرد و غير کرد کمک شايانی کرده است.
-تحقیقی در خصوص علل گرایش جوانان ایرانی به شبکه فیس بوک که دکتر عاملی در سال 1389 با بهره گیری از روش کیفی و مصاحبه عمیق با 10 نفر(هفت زن و سه مرد) انجام دادند. هدف از این تحقیق، تعمیم نتایج آن به تمام کاربران ایرانی فیس بوک نیست، چراکه جمعیت مصاحبه شونده، نمونه ای کامل از جمعیت ایرانی نیستند.
با این حال، با توجه به این موضوع که تحقیق مدنظر در میان قشر دانشجو و تحصیل کرده ایران صورت گرفت و از آنجا که بیشترین کاربران فیس بوک در ایران متعلق به این قشر بودند، نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به درک بهتری از نوع استفاده کاربران ایرانی از این وبگاه بینجامد. میانگین سنی افراد مصاحبه شونده 30 سال و طبقه اجتماعی آنها متوسط است. پنج نفر از این افراد، متاهل و بقیه مجرد هستند. محل سکونت همه آنها در زمان مصاحبه شهر تهران و یکی از آنها خارج از کشور بود که مصاحبه با وی از طریق فیس بوک و با بهره گیری از امکان ((چت)) صورت گرفت. میزان تحصیلات هفت نفر از مصاحبه شوندگان کارشناسی ارشد و سه نفر کارشناسی بود.
-مريم رفعت جاه و علي شکوري در مقاله ای با عنوان تاثير اينترنت بر برخي از ابعاد هويت اجتماعي (از جمله هويت ديني، هويت قومي، هويت خانوادگي و هويت شخصي) را با استفاده از روش پيمايشي مورد مطالعه قرار داده است. اين مطالعه در شهرسنندج در ميان دو گروه از دختران، يعني آنهايي که از اينترنت استفاده مي کردند و آنهايي که از اينترنت استفاده نمي کردند، صورت گرفته است. مطالعه و تحليل نشان دادکه ميان دوگروه مذکور به لحاظ هويت ديني، هويت قومي، هويت خانوادگي و هويت شخصي تفاوت معناداري وجود دارد و هويت ديني، قومي وخانوادگي در گروه اول ضعيف تر از افراد گروه دوم مي باشد. همچنين، هويت شخصي و خود انگاره افراد درگروه اول ضعیفتر از گروه ديگر مشاهده شدكه به نظر مي رسد اين موضوع از يک سو نشانگر کاهش تاثيرکانال هاي سنتي در فرايند هويت سازي دختران و از سوي ديگر بيانگر تحول کيفي در مولفه هاي هويت يابي در عصر جديد باشدکه غالبا خارج از کنترل مراجع سنتي و غير رسمي خانواده، قوميت و دين و ساختارهاي رسمي نهادهاي متولي نظارت اجتماعي و برنامه ريزي فرهنگي است. نتيجه اين که، باوجود تلاش نهادهاي سنتي رسمي و غيررسمي در هدايت هويت هاي فردي و اجتماعي، استفاده از اينترنت بر هويت اجتماعي افرادمورد مطالعه تاثير تعيين کننده اي داشته است.
3-3-2- نقد محقق به پژوهشهاي پيشين داخلي و خارجي
به نظر ميرسد با وجود تحقيقهاي متعددي كه در زمينه صورت گرفته است هنوز جاي تحقيق و پژوهش بسياري در زمينه شبكههاي اجتماعي وجود داشته باشد زيرا مباحث متعدد بسياري وجود دارد كه هنوز مورد بحث و بررسي قرار نگرفتهاند.
نقدی که در اينجا ميتوان بر این تحقیقات داخلی وارد آورد را ميتوان در موارد زير خلاصه كرد:
بیشتر تحقیقات انجام شده در این مورد بیشتر بررسی هویت را در اینترنت مورد بررسی قرار داده اند و کمتر به پوشش هویت فرهنگی پرداخته شده است.
یک مورد این است که در بعضی از آنها آزمون فرضیهها به روشنی مطرح نشده است.
در این تحقیقها بيشتر به آسيبها و جنبههاي منفی اين شبكهها توجه شده است، در حالي كه در زمینه فرصت ساز بودن شبکه های اجتماعی و بهره گیری از آنها در راستای اقدامات فرهنگی پرداخته نشده است .
قريب به اتفاق پژوهشهاي داخلي انجام گرفته فاقد پژوهشهاي پيشين خارجي هستند و اگر به پژوهش خارجي در تحقيق اشاره شده است مربوط به حوزه اينترنت ميباشد تا شبكه اجتماعي.
در بسياري از پژوهشهاي داخلي انجام گرفته در حوزه شبكههاي اجتماعي، تعريف دقيق و جامعي از شبكه اجتماعي و تفاوت آن با رسانه اجتماعی ارائه نشده است، در حالي كه محقق در اين پژوهش به تعريف رسانه اجتماعی و شبكه اجتماعي پرداخته است.
در برخي از پژوهشهاي داخلي محقق تنها به روايي(اعتبار صوري) بسنده كرده و پايايي پژوهش ناديده گرفته شده است؛ ولي در اين پژوهش پايايي و روايي پژوهش به صورت جداگانه بررسي شده است.
10-4-2- چارچوب نظری
در اين تحقيق با توجه به مضامين فرهنگي و هویتی كه هر روز در شبكههاي اجتماعي گوناگون به ویژه فیس بوک و در بين دانشجویان مطرح ميشودکه فيس بوك را به عنوان شبكه اجتماعي فعالي كه با قابليتها و برنامههاي خاص خود چه به لحاظ هویتی فرهنگی با امكانات و قابلیت های فعاليت و ابراز نظرات و علايقی که برای هريك از اعضاء خود و به ویژه دانشجویان را فراهم ميكند، و به تناسب این موضوع از ترکیب نظریات ساخت گرایی گیدنز، بازنمایی هال و حوزه عمومی هابرماس استفاده می شود.
کارکردگراهای ساختاری معتقدند که جامعه مانند یک ساختار است و اجزا و عناصر آن هر کدام دارای کارکردی هستند که بر یکدیگر اثر دارند. حیات در انسجام ساختارهاست که با نو شدن ساختار ها اجزا و عناصر هم به سمت نو شدن پیش می روند از این موضوع می توان اینگونه استفاده کرد که بنا به انقلاب ارتباطات و گسترش روزافزون فناوری های ارتباطی از جمله شبکه های اجتماعی مجازی و به ویژه فیس بوک که به تعبیری شکل مدرنیته شبکه های اجتماعی قدیمی(دنیای سنتی) هستند که بنا بر سیر تحولی- تاریخی که در دنیای ارتباطی رخ داده است این اجتماعات به جامعه مجازی کشیده شده اند که دارای شباهتها و تفاوتهای می باشندکه مهمترین وجه شباهت اینها اجتماعی بودن آنها است و از آنجائیکه یکی از ویژگیهای هر اجتماعی داشتن یک فرهنگ است ما در اینجا به بعد فرهنگی آن در قالب هویت فرهنگی اعضا توجه می کنیم.
در پیوندگاه بین هویت فرهنگی و عناصر تشکیل دهنده آن از قبیل زبان، دین، سنت و رسوم، ارزشها و هنجارهای ملی و قومی و ساختار شبکه اجتماعی فیس بوک؛ با توجه با نظریه ساختار گرایی گیدنز باید به رابطه بین این عناصر از یک سو و نیز ساختار این شبکه، که به مکان و فضایی برای بروز و برساختن هویت در قالب نمایش عکس ها، ویدئو ها، نظرات که عناصر تشکیل دهنده فیس بوک هستند و کل ساخت آن را تشکیل داده اندتوجه شود. کاربر عضو فیس بوک دارای یک هویت فرهنگی است که ازساختار فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی خاص جامعه خود نشات می گیرد. با توجه به نظریات گیدنز آراء به ویژه در بحث راج به سیر تحولی و سیالی هویت فرهنگی به عقیده گیدنز هر چه شخص به مدرنیت نزدیک تر باشد، هویتش ساخت و تجدید ساخت می شود. گیدنز افراد را دارای یک هستهی اولیه به نام خود میداندکه دارای سه وجه اعتماد بنیادی، ویژگیهای فردی و جامعهپذیری می باشد؛ اعتماد بنیادی از طریق تفسیر موفقیت آمیز فرد ازکنشهای خود و ایجاد کنشهای موفق، ویژگیهای فردی با ایجاد تفسیرهای موفقیت آمیز خود و دیگران ازکنشها و ایفای نقشهای متعدد و جامعهپذیری نیز با درونی کردن هنجارها و ایجاد سازگاری با محیط بر روی شکلگیری فرایند هویت تأثیر میگذارند. افراد عضو فیس بوک در کنشهای خود در فضای و ساخت این شبکه و با تفسیری که از کنشهای خود و دیگران دارند و همچنین با ارجاع به منابع هویتساز فرهنگی خود که میتواند که شامل خانواده، مراکز آموزشی و وسایل ارتباط جمعی که در این پژوهش فیس بوک به عنوان یک شبکه اجتماعی پرطرفدار به ویژه در میان دانشجویان مدنظر است، اقدام به تشکیل و بازساخت هویت خود میکنند. درواقع روابط وتعاملات کنشگران با هم و درمحیط اجتماعی شبکه های اجتماعی تحت تأثیر هنجارها و ارزشهایی است که میتواند باعث تسهیل کنشهای کنشگران گردد و به شکلگیری هویت افراد کمک میکند.
با استفاده از نظریه بازنمایی و با تاکید به نظر هال که به نشانه ها تاکید می کند و از آنجا که ساخت اجتماعی شبکه فیس بوک دارای یک سری عناصر ونشانه های فرهنگی است که در قالب زبان که که مهمترین نشانه فرهنگی است لازم است اینجا ذکر شود که منظور از زبان در نظریه بازنمایی کلیه عواملی متنی و تصویری است و یک مفهوم عام از زبان را در نظر می گیریم و اینکه از آنجا که در علم زبان شناسی از دل و مدلول استفاده می شود می توان عکس ها، ویدئوها، نظراتی که در قالب متن وگفتارها هستند را مد نظر قرار داد که شاخصه های هویت فرهنگی فرد که با درمعرض قرارگرفتن در فیس بوک در شکل وضعیت پوشش، آرایش، متن ها و گفتارها، تصاویر و عکس ها است توجه نمود که اینها دال بر وجود تعلق داشتن به هویت فرهنگی اعضا است و اینکه هال نیز به مانند گیدنز به مفهوم سیال بودن هویت می پردازد.
در بعدی دیگر و با توجه به نظریه حوزه عمومی هابرماس که اظهار می دارد: منظور من از «حوزه عمومي» قبل از هرچيز حوزه يا قلمرويي از حيات اجتماعي است كه در آن بتوان چيزي را در برخورد با افكار عمومي شكل داد باید توجه داشت زماني كه شهروندان در باره مسائل مورد علاقه عمومي و منافع عمومي به گونهاي آزاد و بدون قيد و بند _ يعني با تضمين آزادي اجتماعات و انجمنها، آزادي بيان و چاپ و نشر افكار عمومي، با يكديگر مشورت و كنكاش ميكنند، در واقع بصورت يك پيكره عمومي عمل ميكنند که با توجه به اینکه فضای حاکم بر شبکه اجتماعی فیس بوک یک فضای آزاد و بدون نظارت دولت است بنابر این عرصه را برای یک حوزه عمومی مجازی آن هم با کارکرد هویتی و فرهنگی به آن توجه شود. اگر مؤلفههاي اساسي حوزه عمومي را گفتوگو، افكارعمومي و كنش بدانيم، شبکه های اجتماعی بستر مناسبي براي ظهور و تجلي هر يك از اينهاست. شهروندان ميتوانند ازطريق شبکه های اجتماعی به گفتوگو و تعامل پيرامون مسائل و موضوعات مورد علاقه، بروز و نمود نشانه های فرهنگی و هویتی و ارزشها و هنجارهای خود در این فضا بپردازند و از اين طريق افكارعمومي شكل بگيرد و هر يك ميتوانند در مخالفت يا موافقت با يك مساله و موضوع اجتماعي و فرهنگی دست به كنش مناسب بزنند. وقتي انسان درباره عموم «(Public) ميانديشد، مبادلاتآزادانه ايدهها و انديشههاي فرهنگی، هویتی، اجتماعی، سیاسی ویژه هریک از اعضا را در ذهن تصورميكند. فضای ارتباطی در فیس بوک به عنوان یک فضای عمومی به کاربران این امکان را می دهد که مشاركت زیادی را که یکی از بارزترین کارکردهای این شبکه است در انتقال، حفظ ارزشها و هنجارهای فرهنگی و هویتی داشته باشند و مشارکت کاربران به عنوان شهروندان فضای واقعی در امور فرهنگی مختلف که در راستای هویت فرهنگی آنان است را برانگیزد.
فهرست منابع
کتاب
ازکیا، مصطفی و دربان آستانه، علیرضا، (1382)، روش های کاربردی تحقیق، تهران:کیهان
بارکر،کریس،(1387)، مطالعات فرهنگی(نظریه و عملکرد)، مترجم مهدی فرجی، نفیسه حمیدی، چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
ببی ، ارل،(1385)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه رضا فاضل، تهران: سمت
بل، دیوید، (1389)، درآمدی بر فرهنگ های سایبر، ترجمه مسعودکوثری، حسین حسنی، چاپ اول، تهران: جامعه شناسان
تقی پور، امیرعباس،(1389)، منتخب مقالات روابط عمومی الکترونیک، چاپ اول، تهران: شرکت روابط عمومی و تبلیغات 7 تبلیغ
توسلی، غلام عباس، (1374)، نظریه های جامعه شناسی، چاپ پنجم، تهران: سمت
ریتزر، جرج، (۱۳۷۷)، نظریههای جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
روح الامینی، محمود،(1384)، زمینه فرهنگ شناسی، چاپ هشتم، تهران: عطار
سعیدی، رحمان، کیا، علی اصغر،(1385)، نقش جهانی شدن و رسانه ها در هویت فرهنگی، تهران: خجسته
کرایب، (۱۹۹۸) نظریه اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر آگه.
گيدنز،آنتوني،(1377)، پيامدهاي مدرنيت، مترجم محسن ثلاثي، تهران: نشر مرکز
مک کی، هیو، (1386)، تحقیق در جامعه اطاعاتی، ترجمه احمدرضا دالوند، دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها تهران
مهدي زاده، سيد محمد، (1387)، «رسانهها و بازنمايي»، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها.
مهدي زاده، سيد محمد، (1389)، «نظريههاي رسانه: انديشههاي رايج و ديدگاههاي انتقادي»، تهران: انتشارات همشهري.
ماه پیشانیان، مهسا، (1389)، جنگ نرم در فضای رسانه و سایبر: بررسی تطبیقی جنگ نرم آمریکا علیه ایران در عرصه های رسانه های سنتی و نوین، تهران: علیاء
معاونت پژوهش های فرهنگی و اجتماعی، (1389). شبکه های اجتماعی جدید و نقش آنها در تحولات سیاسی ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
فهرست مقالات
کیا، علی اصغر و نوری مراد آبادی، یونس ،(1391)، "عوامل مرتبط با گرایش دانشجویان به شبکه اجتماعی فیس بوک" ، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات ، سال سیزدهم، شماره 17
رسولی ، محمدرضا و مرادی، مریم، (1391 )، «میزان مشارکت دانشجویان ارتباطات ارتباطات در تولید محتوای رسانه های اجتماعی»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، سال سیزدهم، شماره 19
رستگار خالد، امیر و کاوه، مهدی، (1391)، «بازنمایی سبک زندگی در سینمای دهه هشتاد»، فصلنامه جامعه شناسي هنر و ادبيات، سال چهارم، شماره 1
مولايي، حميده، (1388)، «بازنمايي قهرمان و ضد قهرمان در بازيهاي رايانهاي»، مجموعه مقالات، تهران: مركز تحقيقات و مطالعات رسانهاي مؤسسه همشهري.
یزدان پناه، جواد، (1389). «اطلاع رسانی کتاب از طریق رسانه های اجتماعی»، فصلنامه کتاب مهر، شماره 1
پايان نامه ها
قوانلوقاجار، مصطفی، (1391)، «بررسی كاركردهای شبكههای اجتماعی با مطالعه موردی فیسبوک" پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات
بندگی منفرد، سعیده، (1391)، «تحليل محتواي مضامين فرهنگي و اجتماعي در شبكههاي اجتماعي با مطالعه موردی فيسبوك و جوانان شهر تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه سوره
حکيمی، رويا، (1390)، «نقش شبکه های اجتماعی بر هويت (مطالعه ای موردی روی فيس بوک و کاربران کرد) »، پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
رجبي، زهره، (1389)، «بازنمايي گرايشهاي كاربران ايراني در شبكههاي اجتماعي مجازي (با مطالعه موردي فيسبوك)»، پاياننامه كارشناسي ارشد، دانشگاه علامه طباطبايي.
فهرست منابع لاتين
1-Zhang، kaifu & sarvary miklos ،2011 september، social media competition: differentiation with user- generated content ane e- book
2-Wellman، Barry and S.D. Berkowitz، eds.، 1988. Social Structures: A Network Approach. Cambridge: Cambridge University Press.